Risicofactoren van dementie en wat je eraan kunt doen

Actief leven

Ouder worden is de grootste riscofactor voor Alzheimer en andere vormen van dementie. Ook al verhoogt leeftijd het risico, dementie is geen normaal onderdeel van ouder worden.

Oorzaken van dementie

Deze genen verhogen het risco op de ontwikkeling van dementie

Er zijn meer dan twintig genen die het risico op het ontwikkelen van dementie beïnvloeden. Het gen APOE was het eerste waarvan bekend werd dat het het risico van een persoon op het ontwikkelen van de ziekte van Alzheimer verhoogt, en het is nog steeds het sterkste bekende risicogen. Er zijn ook genen die direct dementie veroorzaken, maar deze genen zijn zeldzaam: naar schatting zijn ze verantwoordelijk voor minder dan 1 procent van de gevallen van dementie. Ze veroorzaken vormen die op jonge leeftijd beginnen. De symptomen ontwikkelen zich gewoonlijk vóór de leeftijd van 60 jaar.

Grotere kans op de ziekte van Alzheimer voor vrouwen

Vrouwen hebben een grotere kans om de ziekte van Alzheimer te ontwikkelen dan mannen. De redenen hiervoor zijn onduidelijk.

Twaalf (potentieel) beïnvloedbare risicofactoren voor dementie

Je genen kun je niet veranderen en ouder worden ga je niet tegen, op andere risicofactoren van dementie heb je wel invloed. Een groeiend aantal onderzoeken komt uit op twaalf potentieel beïnvloedbare risicofactoren. We zouden volgens Alzheimer’s Disease International (ADI) tot 40 procent van de gevallen van dementie kunnen voorkomen of vertragen, als we alle risicofactoren zouden kunnen aanpassen.

Dit verhoogt de kans op dementie

Hieronder bekende risicofactoren van dementie.

1. Weinig bewegen
   Regelmatige lichamelijke activiteit is een van de beste manieren om het risico op dementie te verminderen. Het is goed voor je hart, bloedsomloop, gewicht en mentaal welzijn. Voor volwassenen is de aanbeveling om elke week minimaal 150 minuten te bewegen met een matig verhoogde ademhaling en hartslag. 75 Minuten per week is ook goed. Zorg er dan voor dat je ademhaling en hartslag die minuten fors hoger zijn dan normaal.
    
2. Roken
   Roken verhoogt je risico op het ontwikkelen van dementie aanzienlijk. Je verhoogt ook je risico op andere aandoeningen, waaronder diabetes type 2, beroerte en long- en andere vormen van kanker. Het is nooit te laat om te stoppen met roken. Ook op latere leeftijd heeft stoppen zin en vermindert het de kans op dementie.
    
3. Overmatig alcoholgebruik
   Alcoholmisbruik en meer drinken dan 21 glazen alcoholische drank per week verhogen het risico op dementie.
    
4. Luchtvervuiling
   Uit steeds meer onderzoek blijkt dat luchtvervuiling het risico op dementie vergroot.
    
5. Hoofdletsel
   Hoofdletsel veroorzaakt door bijvoorbeeld auto-, motor- en fietsongevallen, boksen, voetbal, hockey en andere sporten geeft een verhoogd risico op dementie.
    
6. Weinig sociaal contact
   Sociale verbondenheid vermindert het risico op dementie. Sociaal contact vergroot de cognitieve reserve (het vermogen van iemand om te 'compenseren' voor schade in de hersenen). Sociaal actief blijven is belangrijk.
    
7. Weinig onderwijs
   Een laag opleidingsniveau op jonge leeftijd beïnvloedt de cognitieve reserve en is een risicofactor voor dementie.
    
8. Obesitas
   Vooral op middelbare leeftijd wordt obesitas in verband gebracht met een verhoogd risico op dementie.
    
9. Hoge bloeddruk
   Hypertensie (hoge bloeddruk) halverwege het leven verhoogt het risico op dementie en veroorzaakt ook andere gezondheidsproblemen.
    
10. Diabetes
    Type 2-diabetes is een duidelijke risicofactor voor de ontwikkeling van toekomstige dementie. Of een bepaald medicijn hierbij helpt, is onduidelijk, maar de behandeling van diabetes is om andere gezondheidsredenen belangrijk.
     
11. Depressie
    Depressie wordt in verband gebracht met de aanwezigheid van dementie. Het is niet duidelijk in welke mate dementie veroorzaakt kan worden door depressie of omgekeerd, en beide kunnen het geval zijn.
     
12. Slechthorendheid
    Mensen met gehoorverlies hebben een aanzienlijk verhoogd risico op dementie. Het gebruik van hoortoestellen lijkt het risico te verminderen.

Bron: Alzheimer ’s Disease International (ADI)

Heb je te maken met (beginnende) dementie? Kruiswerk helpt.

Vergeetachtig, problemen met koffiezetten in de goede volgorde, even niet weten hoe je op de plek bent gekomen waar je bent, je sleutels in de koelkast, langer of (meer) overdag slapen. Het kan horen bij het ouder worden, het kan ook beginnende dementie zijn. Als je je zorgen maakt, is het de eerste stap om naar de huisarts te gaat. Wat volgt zijn onderzoeken en mogelijk een verwijzing naar een specialist bij een geheugenpoli of de afdeling neurologie van een ziekenhuis. Het is onzeker en vraagt geduld. Weet dat Kruiswerk er voor je is.

Zo helpt Kruiswerk

Doe de Geheugentest van Alzheimer Nederland