Wat is wijs bij erven en schenken?

Direct naar:

Financieel advies en hulp bij je aangifte
Lees meer in Blik magazine
- Veelvoorkomende situaties waarin het slim is een testament te maken
- Volgorde van erven volgens de wet
- Wanneer moet je erfbelasting betalen en wanneer niet?
- Hoeveel geld mag je erven zonder belasting te hoeven betalen?
- Tot welk bedrag is een schenking belastingvrij?
- Hoeveel schenkbelasting betaal ik?
- Wat als er schulden zijn?
Bezoek het Museum van dierbare erfstukken en deel je familieschat

Later als je groot bent

Niemand ontkomt eraan. Op een dag krijg je te maken met een erfenis. Met een duurder woord nalatenschap. Sowieso moet je nadenken over wat er met jouw bezittingen en eventueel schulden moet gebeuren wanneer je er niet meer bent. Andersom krijg je mogelijk te maken met een situatie dat je juist de erfgenaam bent. Er zijn in beide gevallen vaak lastige financiële keuzes die je moet maken. Want wat is verstandig in welke situatie? En, is het altijd beter om bij leven al te geven?

Het kan dat je deze vragen over erven en schenken al een paar keer naar voren schoof: ‘Voor later, als ik groot ben.’ Later is nu! Farah Leening, is eigenaar van Rowen Advies. Als financieel adviseur helpt ze je op weg.

Wie erft?

‘De wet is duidelijk over wie erft. Het is wel belangrijk om te beseffen dat de langstlevende bij wet beschermd wordt,’ aldus Farah: ‘Dit houdt in dat de langstlevende feitelijk alle eigendommen houdt en dat de erfgenamen een vordering krijgen op de langstlevende. Een vordering op iemand is een vorm van bezit, je krijgt nog geld van iemand. Ook al krijgen de erfgenamen feitelijk nog niets, er moet wel erfbelasting betaald worden over de vordering. Deze erfbelasting wordt voldaan door de langstlevende, die in mindering komt op de vordering die de erfgenamen hebben op de langstlevende.’

Wil je dat er iets anders gebeurt met je erfenis, dan wat in de wet staat? Dan is het slim een testament te maken. Dit doe je bij een notaris. In een testament schrijf je wat er na je overlijden moet gebeuren met je geld, huis en bezittingen. In de praktijk hoort Farah veel terug dat mensen een testament maken om zelf meer regie te hebben over wat er met de erfenis gebeurt: ‘Zeker wanneer mensen zaken voor hun kinderen willen regelen of in geval van hertrouwen willen zekerstellen dat de bloedlijn beschermd blijft. Hoe meer er te verdelen is, hoe complexer het testament vaak is.’

Belasting betalen over een erfenis

Als erfgenaam moet je belastingaangifte doen. Hoeveel erfbelasting je vervolgens moet betalen, hangt af van je relatie met de overledene. En van het bedrag dat je erft. Farah: ‘Erfbelasting is een aangiftebelasting. Dit betekent dat je niet alleen aangifte moet doen als je een uitnodiging daartoe krijgt van de belastingdienst, maar je hebt zelf de verplichting om aangifte erfbelasting in te dienen als er erfbelasting verschuldigd is. De aangifte erfbelasting is een complexe aangifte, waarbij uiteraard ook een stuk emotie komt kijken en het maken van fouten in de aangifte tot vervelende gevolgen kan leiden. Wat ik in de praktijk zie is dat erfgenamen zich er niet van bewust zijn dat er een aangifte erfbelasting ingediend moet worden, zeker als de langstlevende alles krijgt en de erfgenamen alleen een vordering op de langstlevende. Er moet belasting betaald worden over een vordering op de langstlevende, terwijl er geen zekerheid is dat er na het overlijden van de langstlevende iets over is van de erfenis. Dit kan heel vervelend uitwerken.’

Wanneer in het testament iemand is aangewezen die de erfenis beheert en deze vertegenwoordigt bij de erfgenamen (een executeur) dan doet hij of zij de aangifte erfbelasting voor álle erfgenamen. Is er geen executeur aangewezen of is er geen testament? Dan kiezen de erfgenamen: elke erfgenaam doet voor zichzelf aangifte, sommige erfgenamen doen samen aangifte en andere alleen voor zichzelf of de erfgenamen kiezen samen wie aangifte doet voor álle erfgenamen. ‘Er moet per saldo aangifte worden gedaan over 100% van de erfenis,’ vertelt Farah: ‘Als je niet in goed overleg de aangifte opstelt, is de kans groot dat het totaal van de los ingediende aangiften meer of minder is dan wat aangegeven had moeten worden. Als de erfgenamen geen contact hebben of erfgenamen zijn onbereikbaar, is het indienen van een juiste en volledige aangifte erfbelasting vrijwel onmogelijk. Ik raad aan om erfgenamen een externe belastingadviseur in te laten schakelen die namens alle partijen optreedt. Soms kan de notaris deze rol ook op zich nemen. Zo draag je gezamenlijk zorg voor de juistheid en volledigheid. Dat is ook prettig als er verstoorde relaties onderling zijn. Erfgenamen hoeven met een externe belastingadviseur geen contact te hebben met elkaar.’

Farah merkt bij aangiftes erfbelasting dat in veruit de meeste gevallen mensen moeite hebben om te begrijpen wat er is afgesproken in het testament en wat dat dan betekent voor de erfgenamen: ‘Je kunt in een testament veel dingen afspreken die na verloop van tijd wellicht niet meer wenselijk zijn. Toch moet er na overlijden wel uitvoering gegeven worden aan het testament.’

Met de warme hand

Beter geven met de warme hand, in plaats van met de koude hand. Dat is een bekende uitspraak. Mensen bedoelen ermee dat het beter is om tijdens je leven vast je bezittingen en geld weg te geven aan je dierbaren. Zo voorkom je dat je veel erfbelasting betaalt. Is dit zo? Farah beaamt dit: ‘Mensen vergeten in veel gevallen dat je aangifte schenkbelasting moet doen als er geld geschonken wordt. Ook in die situaties waarin bijvoorbeeld een verhoogde vrijstelling van toepassing is en er per saldo geen schenkbelasting verschuldigd zal zijn, moet je toch aangifte doen. De bedragen die je mag schenken zijn vrij laag dus je komt al snel in aanraking met schenkbelasting. Schenken bij leven is desondanks vaak slim, omdat je dan tijdens je leven al iemand kan bevoordelen en hier zelf ook van kan genieten. Daarnaast verlaagt de schenking de te betalen erfbelasting bij overlijden. soms kan het voor partijen voordeliger zijn om niet te schenken, maar het bedrag te lenen. Als je wel wilt schenken, moet je goed kijken of je gebruik kan maken van een van de bijzondere verhoogde vrijstellingen waardoor je zoveel mogelijk kan schenken zonder belasting te hoeven betalen.

Als je vrij veel vermogen hebt, is schenken bij leven in veel gevallen voordeliger. Enerzijds zie je dat een verlaging van het vermogen invloed kan hebben op een verlaging van bijvoorbeeld de eigen bijdrage als de schenker in een verzorgingshuis opgenomen moet worden. Daarnaast kan het tarief lager zijn, afhankelijk van de bloedband tussen schenker en ontvanger. Geven aan een goed doel is trouwens anders. Een goed doel hoeft geen belasting te betalen over de schenking na overlijden.’

Elke situatie is uniek

Wat voor de ene familie werkt, hoeft niet noodzakelijk geschikt te zijn voor een andere. Professioneel advies en open communicatie binnen de familie spelen een cruciale rol bij het nemen van wijze beslissingen bij erven en schenken.

Financieel advies en hulp bij je aangifte

Erfrecht, erfbelasting en schenkbelasting zijn complex. Om in elk geval een juiste en volledige aangifte in te kunnen dienen namens alle erfgenamen en waar mogelijk ook belasting te besparen is een belastingadviseur of financieel adviseur geen slecht idee. Rowen Advies, partner van Kruiswerk, adviseert rondom schenkingen en helpt bij het voldoen van de verplichtingen rondom overlijden, zoals de aangifte erfbelasting.

Wil je liever dat de adviseur bij jou langskomt? Ook dat kan! De adviseur kan dan ook helpen bij het verzamelen van de juiste gegevens.

Ben je lid van Kruiswerk?

Dan maak je gebruik van de volgende voordelen:

Gemiddeld € 60,- korting per aangifte;
Gratis een digitale kopie van de ingediende aangiftes en/of aanvragen.
Tegen een extra betaling van € 5,- ontvang je de kopie ook per post;
€ 50,- korting op het reguliere uurtarief.
Bij advies en hulp thuis betaal je als lid van Kruiswerk € 15,- aan voorrijkosten per aanvraag. Niet-leden betalen € 25,-.

Meer informatie en aanvragen