Zo herken je cybercriminelen

Online oplichters worden steeds gewiekster: ze vinden keer op keer nieuwe manieren om er vandoor te gaan met je privégegevens of je bezittingen. Een onderzoek van ouderenorganisatie SeniorWeb wees uit dat 71 procent van de ouderen bang is voor online fraude. Het onderzoek kwam deze maand uit en 11 procent van de 900 respondenten heeft al eens online fraude meegemaakt. De grootste moeilijkheid is het kunnen herkennen van online fraude. Hoe weet je wanneer je te maken hebt met cybercriminaliteit?

Zo herken je onveilige online situaties

Websiteveiligheid

Sommige websites zijn onveilig. Hoe weet je of dat zo is? Je kunt ten eerste kijken naar de link van de website. In de adresbalk vind je de domeinnaam. Cybercriminelen gebruiken soms valse namen, of zetten een 0 (cijfer nul) in plaats van een o (letter o) in een naam.

Ten tweede kun je kijken of er https:// in de adresbalk te zien is. De 's' staat voor 'secure'. Ook zie je een slotje links in de adresbalk. Als je daarop klikt, wordt als het goed is aangegeven dat de verbinding is beveiligd. Is dat niet zo? Dan is het beter de website niet te bezoeken.

Phishing

Bij ‘phishing’ word je via een e-mail naar een valse website geleid. Criminelen gebruiken deze methode om achter je persoonlijke gegevens te komen, zoals bankgegevens of pincodes. Hoe weet je of je te maken hebt met zo’n e-mail?

Criminelen proberen je vaak te laten denken dat hun mail niet kan wachten, door bijvoorbeeld ‘let op! belangrijk’ in de mail te zetten, of ‘spoed’, ‘urgent’ of door een rood uitroepteken te plaatsen. Of ze zetten in de mail dat er iets gaat verlopen, zoals een betaaltermijn.
Soms mist er een persoonlijke aanhef, waar in betrouwbare e-mails vaak wel een persoonlijke aanhef wordt gebruikt.
Het is goed om te kijken hoe het e-mailadres van de afzender eruitziet. Als het anders is dan je gewend bent, bel de desbetreffende persoon dan even. Of er staat ergens een 0 (cijfer 0) waar een o (letter o) hoort te staan? Dat voorspelt weinig goeds.
Wees voorzichtig met dingen die te mooi zijn om waar te zijn. Wordt er beweerd dat je duizenden euro’s hebt gewonnen? Of heb je een reis naar een resort cadeau gekregen? Hoogstwaarschijnlijk is dit allemaal niet waar.
Bij phishing lijkt het soms of de mail van een bekend bedrijf of van je bank komt. Maar banken vragen nooit via e-mail om persoonlijke gegevens. Twijfel je? Dan is het raadzaam om een bericht te sturen naar het officiële e-mailadres (te vinden op de echte website van het bedrijf via Google) of door het bedrijf te bellen en te controleren hoe het zit.
Krijg je een plotseling verzoek van een bekende? Iets wat je niet verwacht? Wees waakzaam. Bel bijvoorbeeld de desbetreffende persoon of hij/ zij je dit zelf heeft gevraagd.
Let op taalfouten: phishing mails bevatten vaak taalfouten en slecht lopende zinnen. Hoewel dit steeds minder wordt, is het alsnog goed om in acht te nemen.
Tot slot, wees uiterst voorzichtig met het klikken op links of telefoonnummers. Twijfel je over de betrouwbaarheid van de e-mail? Klik dan nooit op een link of het telefoonnummer.

Apps

Ook apps kunnen risicovol zijn. Hoe weet je of een app betrouwbaar is? Daarvoor is het goed om recensies van anderen te lezen. Die zijn vaak te zien in een appstore. Zijn er veel negatieve recensies? Download voor de zekerheid de app dan niet.

Of kijk wie de maker is van de app. Ken je de naam niet? Klik hem eens aan om te zien welke apps deze maker nog meer heeft uitgebracht. Zo kun je een idee krijgen van het type apps en of het veilig is. Tenslotte kun je zien hoe vaak de app gedownload is. Is een app honderdduizenden keren gedownload? Dan is het waarschijnlijk een betrouwbare app.

WhatsApp wordt zo dagelijks gebruikt dat je niet verwacht dat je hier met een fraudeur te maken krijgt. Toch gebeurt dit soms. Dan krijg je een berichtje van je (klein)zoon of -dochter met een nieuw nummer, bijvoorbeeld over een rekening die betaald moet worden en of je het bedrag wilt voorschieten. Neem eerst via het oude nummer contact op met de persoon in kwestie, vraag het liefst telefonisch of het bericht wel van hem of haar afkomstig is.

Valse Tikkies

Soms sturen online criminelen tikkies of betaalverzoeken. Bijvoorbeeld via Marktplaats. Daar wordt vaak gevraagd of je één cent wilt overboeken. De verkoper beweert dan dat hij zo kan controleren of je naam en rekeningnummer bij elkaar horen. Hoewel het onschuldig klinkt, kan het als gevolg hebben dat je bankrekening de volgende dag compleet leeg is gehaald. Als je een Tikkie ontvangt, controleer dan altijd de website. De officiële website van Tikkie is www.tikkie.me. Tikkies die van een soortgelijke maar net andere website komen zijn vals.

Schaam je niet

Heb je te maken gehad met fraude? Veel mensen (33 procent van de respondenten uit het onderzoek van SeniorWeb) schamen zich ervoor als ze ‘erin zijn getrapt.’ Maar het overkomt de besten, en criminelen hebben steeds sluwere trucjes. Schaam je dus niet!

Fraudehelpdesk en aangifte

Vermoed je te maken te hebben met online fraude? Meld het bij de fraudehelpdesk! En ben je slachtoffer van online fraude? Doe aangifte bij de politie.

Terug naar overzicht